قال علی (ع): «الله الله فی الصلوه فانها عمود دینکم. »
سخن گفتن درباره نماز که دریچه عروج به عالم قدس و معنویت است، در توان هر
کسی نیست. شایسته تر آن است که بیان حقیقت این نشانه بزرگ الهی و ستون دین
مبین اسلام را به زبان و بیان این طریق، واگذاریم.
با نگاهی به آثار مکتوب امام - رحمه الله علیه- و مشاهده عینی شاهدان
احوال ایشان، می توان گفت که در دیدگاه ایشان، نماز در میان عبادات به
مثابه «اسم اعظم و بلکه خود اسم اعظم»(1) در میان دیگر اسماء الهی است.
افزون بر آن، دیدگاه حضرت امام - رحمه الله علیه - نسبت به نماز در حقیقت
حکایت مسافر و طریق سفر است. در این میان، مهم ترین مسأله بیان نماز و
تفسیر آن بر اساس سفر معراج پیامبر اسلام (ص) (تطبیق دادن جریان سفر نماز
با سفر معراج) است. بنابراین، دیدگاه امام - رحمه الله علیه - به نماز،
دیدگاهی عرفانی است؛ به گونه ای که مراحل اسفار اربعه عرفانی و احوال سالک و
مسافر طریق وصل حق را در طول حیات و سلوک وی در یک رکعت نماز واقعی بیان
می کند. خلاصه آنکه نماز مؤمن خود معراج و سفری واقعی است که حالت ها و
مراتب و مقامات خاص خود را دارد. سالکان این طریق نیز به تناسب حال و مقام
خویش، از حقیقت این سفر آگاه می شوند. از نظر امام - رحمه الله علیه- توحید
به معنای واقعی آن - که مقصد اصلی دعوت پیامبران است- در نماز محقق می
شود. در این گفتار، دیدگاه امام خمینی - رحمه الله علیه- در چند عنوان آمده
است.
توصیف و تعریف نماز از دیدگاه امام
ابتدا برای آگاهی از دیدگاه امام خمینی (ره) نمونه هایی از توصیف های آن نمازگزار حقیقی را درباره نماز بیان می کنیم. شاید بتوان گفت کامل ترین سخن ایشان درباره نماز این جمله است که می فرمایند: سرمایه های سعادت عالم آخرت و وسیله زندگانی روزگارهای غیر متناهی نماز است. (2)